W jaki sposób paciorkowiec zakaża gardło?

Bakteryjne zakażenia gardła, chociaż rzadsze, powodują uciążliwe dla pacjenta dolegliwości. W większości wywoływane są przez paciorkowce [1]. Kliniczne podejrzenie zakażenia bakteryjnego należy koniecznie potwierdzić za pomocą badania mikrobiologicznego [2]. Jednak zanim to nastąpi, musi dojść do zakażenia. W jaki sposób się to dzieje? Sprawdź!

Czym jest paciorkowiec? Jakie paciorkowce zakażają gardło?

Spis Treści

Paciorkowce to bakterie z grupy bakterii Gram-dodatnich. Ogółem infekcje bakteryjne gardła czy angina paciorkowcowa stanowią jedynie 15‑30% zakażeń u dzieci i 5‑10% u dorosłych [1]. W zdecydowanej większości przypadków za zakażenie odpowiada typ paciorkowca beta‑hemolizującego grupy A (Streptococcus pyogenes). Rzadziej jest to paciorkowiec grupy C lub G [1]. Niezmiernie rzadko, bo u mniej niż 1% chorych, czynnikiem etiologicznym są inne bakterie, m.in. Mycoplasma pneumoniae, Chlamydia pneumoniae, Neisseria gonorrhoeae, bakterie beztlenowe i inne [2].

W jaki sposób dochodzi do infekcji paciorkowcowej?

Zakażenie bakteryjne, które powoduje paciorkowiec w gardle, występuje głównie u dzieci między 5. a 15. rokiem życia [1]. To dlatego, że nosicielami patogenu są przede wszystkim dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym [1]:

ok. 2‑7% dzieci poniżej 3. roku życia;
5‑21% dzieci w wieku 3‑15 lat;
2‑4% dzieci starszych i młodych dorosłych.

Stan zapalny gardła i migdałków (angina), który wywołują bakterie paciorkowcowa, jest zaraźliwy. Rozwija się w wyniku bezpośredniego kontaktu z osobą chorą (przenoszenie drogą kropelkową) lub po aktywacji nosicielstwa. Bardzo mało prawdopodobnym źródłem zakażenia paciorkowcem są przedmioty [2]. Osoba, u której potwierdzono obecność paciorkowców i zastosowano odpowiednie leczenie, pozostaje zakaźna dla otoczenia przez około 24 godziny od przyjęcia pierwszej dawki antybiotyku [2]. Sam okres inkubacji choroby wynosi od 12 godzin do 4 dni [2].

Ryzyko przeniesienia zakażenia w kontakcie domowym wynosi około 25%. U 40% osób, do których dotrą bakterie, występują objawy zakażenia, a u pozostałych stwierdza się przejściowy stan nosicielstwa [1]. Bakterie paciorkowca mogą się rozprzestrzeniać, co powoduje epidemie, zwłaszcza w dużych skupiskach ludzkich takich jak przedszkola, szkoły, internaty [1].

Jak stwierdzić obecność paciorkowca w gardle?

W przypadku infekcji gardła i migdałków konieczne jest ustalenie, czy choroba ma podłoże wirusowe czy bakteryjne. W pierwszej kolejności pod uwagę brany jest wywiad lekarski. Na objawy paciorkowca w gardle wskazują [2]:

charakterystyczny nagły początek choroby;
wysoka gorączka z dreszczami;
silny ból gardła przy przełykaniu;
wybroczyny na błonie śluzowej podniebienia;
biały nalot na migdałkach;
powiększone i bolesne węzły chłonne szyjne przednie i podżuchwowe.

Paciorkowiec w gardle u dziecka może dawać także objawy ze strony przewodu pokarmowego. Są to np. ból brzucha, nudności, wymioty [2].

W razie wątpliwości wskazana jest poszerzona diagnostyka. Można wykonać szybki test na paciorkowce grupy A [3]. U chorych z objawami wskazującymi na zakażenie paciorkowcowe, a nie wirusowe, popularny jest również wymaz z gardła [3] lub migdałków, który umożliwia wykonanie posiewu [2]. Jego dodatni wynik odczytywany jest mniej więcej po dobie, a ujemny pod 48 godzinach [2].

Jak leczyć paciorkowca w gardle?

Osoba chora na paciorkowcowe zapalenia gardła powinna skonsultować się z lekarzem, który przepisze odpowiednie antybiotyki. Okazuje się, że antybiotykoterapia przy zakażeniu S. pyogenes skraca czas trwania gorączki i bólu gardła oraz zmniejsza ryzyko powikłań w postaci zapaleń ucha i zatok czy gorączki reumatycznej [2]. Poza tym redukuje nosicielstwo i skraca okres zakaźności [2]. Lekiem pierwszego rzutu jest najczęściej fenoksymetylopenicylina, ponieważ wrażliwość szczepów paciorkowca grupy A na penicylinę wynosi 100% [2].

Na silny ból gardła można stosować dodatkowe sposoby leczenia. Na przykład są to leki z substancjami przeciwbólowymi i zmniejszającymi stan zapalny w postaci aerozolu lub tabletek do ssania [1].