Redakcja zWeb.pl
Zmiany na języku w postaci krostek, plam czy nadżerek mogą budzić niepokój, zwłaszcza gdy towarzyszy im ból, pieczenie lub trudność w mówieniu. Choć w wielu przypadkach są to łagodne zmiany, czasem mogą świadczyć o poważniejszych problemach zdrowotnych. Co oznaczają krosty na języku i kiedy warto udać się do lekarza?
Czym są krosty na języku?
Spis Treści
Krosty na języku to drobne wykwity – czerwone, białe, żółte lub różowawe – które mogą mieć postać grudek, pęcherzyków, nadżerek lub plam. Pojawiają się na różnych częściach języka: na jego końcu, bokach, a także w okolicy grzbietu. Niektóre zmiany są niebolesne, inne – bardzo dokuczliwe, szczególnie podczas jedzenia i mówienia. Mogą pojawiać się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, a przyczyny bywają bardzo różnorodne [1].
Przyczyny powstawania bolących krost na języku
Krosty na języku mogą mieć wiele przyczyn – od niewinnych urazów i infekcji, po poważniejsze schorzenia ogólnoustrojowe. Aby skutecznie się ich pozbyć, przede wszystkim należy ustalić ich źródło.
Infekcje bakteryjne, wirusowe i grzybicze
Czerwone krosty na języku często towarzyszą infekcjom wirusowym, takim jak opryszczka, mononukleoza czy szkarlatyna. Język „truskawkowy” bywa objawem anginy paciorkowcowej oraz zakażenia gronkowcem lub COVID-19. Mowa wówczas o intensywnie czerwonym języku, na którym widoczne są punktowe krostki. Natomiast język malinowy często występuje w przebiegu płonicy. [1]
Z kolei białe krosty na języku mogą świadczyć o infekcji grzybiczej, zwłaszcza u osób po antybiotykoterapii lub z obniżoną odpornością. Dla grzybicy jamy ustnej (kandydozy) charakterystyczne są pleśniawki – serowaty nalot, który może przybierać formę białych plam lub krostek [1,2].
Krosty jako skutek niedoboru witamin i minerałów
Bolące krosty na języku bywają też konsekwencją niedoboru żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego. Zanikowe zapalenie języka, w przebiegu którego powierzchnia staje się gładka, czerwona i bardziej wrażliwa, może występować u osób z anemią lub chorobami przewodu pokarmowego, takimi jak celiakia [1,2].
Inne schorzenia powodujące powstawanie krost na języku
Zdarza się, że powstawanie owrzodzeń i krost, najczęściej bolesnych i trudno gojących się, jest związane z chorobami autoimmunologicznymi, np. liszajem płaskim czy pęcherzycą. Występowanie zmian na języku, dziąśle czy podniebieniu bywa jedynym objawem choroby lub towarzyszy zmianom skórnym [2,3].
Leukoplakia – zmiany, które mogą być groźne dla zdrowia
Leukoplakia to stan przedrakowy błony śluzowej jamy ustnej, charakteryzujący się powolnym i przewlekłym przebiegiem. Początkowo objawia się niewielką wrażliwością, bólem, pieczeniem, suchością i mrowieniem. W późniejszych stadiach tworzą się płaskie lub brodawkowate wykwity, które wymagają szybkiego i intensywnego leczenia [3].
Choroby języka o łagodnym przebiegu
Inne łagodne schorzenia to np. romboidalne zapalenie języka i język geograficzny.
- Romboidalne środkowe zapalenie języka objawia się czerwoną, gładką plamą w kształcie rombu lub owalu na środku języka. Zazwyczaj jest objawem kandydozy jamy ustnej i często nie występują dodatkowe dolegliwości [1].
- Język geograficzny charakteryzuje się zmianami, które przybierają nieregularny kształt. Czerwone plamy na języku otoczone białymi brzegami, przypominające mapę, mogą migrować, zmieniając swoje położenie [2].
Urazy i czynniki drażniące
Nie zawsze krosty na języku muszą świadczyć o rozwijającej się chorobie. Zmiany w jamie ustnej, w tym na powierzchni języka, zdarzają się także po mechanicznym urazie – przygryzieniu, oparzeniu czy uszkodzeniu przez ostre fragmenty protezy lub aparatu ortodontycznego. Błonę śluzową podrażnia ponadto dym tytoniowy, alkohol i gorące napoje [2].
Krosty na języku u dzieci – najczęstsze przyczyny
U najmłodszych czerwone lub białe krosty na języku mogą pojawić się w przebiegu infekcji wirusowych (np. enterowirusy, wirus opryszczki), w czasie przeziębienia lub przy szkarlatynie. Zmiany bywają bolesne i czasami utrudniają jedzenie, dlatego warto obserwować też inne objawy – np. gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych, wysypkę na ciele [1,2]. Do innych przyczyn krost na języku u dzieci należą alergie i nietolerancje pokarmowe [2].
Jak rozpoznać krosty na języku?
Aby właściwie rozpoznać krosty na języku i zrozumieć, co oznaczają, warto zwrócić uwagę na ich kolor, kształt, wielkość [1,2]:
- białe krosty mogą wskazywać na infekcje grzybicze lub leukoplakię;
- czerwone krosty mogą świadczyć o stanach zapalnych, infekcjach bakteryjnych, wirusowych lub niektórych chorobach ogólnoustrojowych;
- żółte krosty na języku mogą sugerować obecność ropy w przypadku infekcji bakteryjnych.
Do dokładniejszego rozpoznania niezbędna jest jednak konsultacja z lekarzem. Na podstawie wywiadu, badania fizykalnego i ewentualnie dodatkowych badań specjalista będzie w stanie ustalić przyczynę.
Kiedy udać się do lekarza?
Większość zmian, zwłaszcza u młodych osób, ma charakter łagodny i ustępuje samoistnie. Warto jednak udać się do lekarza w każdym przypadku, gdy pojawią się bolące krosty na języku. Szczególnie jeśli utrzymują się dłużej niż kilka dni, nasilają się, towarzyszy im gorączka, obrzęk lub trudności w przełykaniu [1,2,3].
Sposoby na krosty na języku
Leczenie krost na języku zależy przede wszystkim od przyczyny ich powstania. W niektórych przypadkach wystarczy odpowiednia higiena i domowe środki łagodzące, w innych – niezbędna może się okazać konsultacja lekarska i leczenie farmakologiczne.
Leczenie przyczynowe
Jeśli krosty są wynikiem infekcji, lekarz – w zależności od rodzaju drobnoustroju – może zalecić leki przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze lub antybiotyki. W przypadku niedoboru witamin i minerałów, konieczna może się okazać dodatkowa suplementacja. Przy zmianach o podłożu autoimmunologicznym stosuje się zazwyczaj leki przeciwzapalne i immunosupresyjne [1,2].
Domowe sposoby na bolące krosty
W łagodnych przypadkach wypróbuj domowe sposoby na krosty na języku, takie jak płukanie jamy ustnej naparem z rumianku, szałwii lub wodą utlenioną. Czasami pomocne jest stosowanie żeli łagodzących, zawierających chlorheksydynę oraz unikanie kwaśnych, pikantnych i gorących potraw. [2] Ważne jest codzienne dbanie o higienę poprzez szczotkowanie języka i korzystanie z irygatora [1].
Artykuł na zlecenie marki Chlorchinaldin
Bibliografia
[1] Wiercińska M. Choroby języka: zapalenie języka i zmiany na języku, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/otolaryngologia/choroby/choroby-jamy-ustnej-i-gardla/301533,choroby-jezyka-zapalenie-jezyka-i-zmiany-na-jezyku [Dostęp online: 21.06.2025]
[2] Mrówka-Kata, K., Namysłowski, G., Banert, K., Ścierski, W. (2008). Zapalenia języka i inne wybrane jego zmiany o charakterze łagodnym. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 2, No. 2, pp. 127-131).
[3] Dutkowska, A., Brukwicka, I., Kopański, Z., Rowiński, J., Furmanik, F., Zmiany w błonie śluzowej jamy ustnej i języka u ludzi w starszym wieku, Journal of Clinical Healthcare 2/2017, s. 16-19
Komentarze